زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

قتادة بن دعامه (دائرة‌المعارف‌مؤلفان‌اسلامی)





ابوخطاب قتادة بن دعامة سدوسی (۶۰-۱۱۷ق)، از تابعان، ادیبان، فقیهان، مفسران، نسب‌شناسان، شاعران و محدثان قرن دوم هجری قمری در بصره بود.


۱ - معرفی اجمالی


ابوخطاب قتادة بن دعامة بن عزیز بن عمر سدوسی بصری، در سال ۶۰ق
[۱] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۸۵.    
در حالی که نابینا بوده، در بادیه به دنیا آمد و علوم قرائت را نزد اساتیدی چون حسن بصری و ابن سیرین فراگرفت.
[۲] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    
از افرادی چون عبدالله بن سرجس، انس بن مالک و دیگران حدیث نقل می‌کرد. اوزاعی، حماد بن سلمه و دیگران از او حدیث نقل می‌کردند. او یکی از بزرگان تابعین و عالم مردم بصره بود
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۷، ص۴۵۳.    
و در علوم مختلف از جمله ادبیات عرب، غریبه، انساب، تفسیر، فقه، حدیث،
[۴] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    
لغت و شعر تبحر داشت.
[۵] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۸۵.    
او دارای حافظه عجیبی بود و همین که صحیفه جابر بن عبدالله را برای او قرائت کردند، آن را حفظ نمود. ایشان متهم به قدری بود،
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۷، ص۴۵۵.    
ولی برخی گویند که ابتدا قائل به قدر بود، ولی سپس منصرف شد.
[۷] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    


۲ - وفات


وی سرانجام در سال ۱۱۷ یا ۱۱۸ق
[۸] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۳۱.    
بر اثر بیماری طاعون در شهر واسط
[۹] ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۱۳۳.    
یا بصره درگذشت.
[۱۰] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    


۳ - کتاب


اثر قتاده تفسیر می‌باشد.
[۱۱] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۶.    
[۱۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۲۷.    
[۱۳] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۷، ص۱۸۴.    
[۱۴] بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۸۵.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۳۸۵.    
[۱۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۹، ص۳۱۳.    
[۱۷] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۸۰.    
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۸۹.    


۴ - پانویس

 
۱. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۸۵.    
۲. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۷، ص۴۵۳.    
۴. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    
۵. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۸۵.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۷، ص۴۵۵.    
۷. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    
۸. ↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۲۳۱.    
۹. ↑ ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۱۳۳.    
۱۰. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۲۳۳.    
۱۱. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۶.    
۱۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۲۷.    
۱۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۷، ص۱۸۴.    
۱۴. ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۷، ص۱۸۵.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۳۸۵.    
۱۶. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۹، ص۳۱۳.    
۱۷. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۸۰.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۱۸۹.    


۵ - منبع


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۲۵، برگرفته از مقاله «قتاده سدوسی».


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 2 (قمری) | تابعان | درگذشتگان سال 117 (قمری) | درگذشتگان سال 118 (قمری) | راویان قرن 2 (قمری) | زادگان سال 60 (قمری) | شاعران عرب قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | فقیهان قرن 2 (قمری) | مؤلفان قرن 2 (قمری) | مفسران قرن 2 (قمری) | نسب‌شناسان قرن 2 (قمری)




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.